Organizacje społeczne apelują o przyśpieszenie procesu cyfryzacji i implementację przepisów UE w Polsce

Różnorodne stowarzyszenia społeczne zorientowane na promocję cyfryzacji w Polsce zwróciły się z propozycjami dotyczącymi intensyfikacji prac nad dostosowaniem krajowego prawa do regulacji Unii Europejskiej. Postulaty te były omawiane podczas wtorkowego spotkania sejmowej komisji zajmującej się cyfryzacją, innowacyjnością i nowymi technologiami. Dyskusja skupiała się na raporcie poświęconym cyfryzacji, który został opracowany przez 10 organizacji społecznych, takich jak Forum Prawo dla Rozwoju, Instytut Spraw Cyfrowych i Instytut Spraw Obywatelskich.

Dokument proponuje wprowadzenie ponad 20 inicjatyw przez nowy rząd, które mają przyspieszyć proces digitalizacji sektora publicznego. Autorzy raportu szczególnie podkreślili potrzebę wprowadzenia do polskiego prawa dyrektywy ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej (EKŁE), znanej również jako dyrektywa 2018/1972. Termin na jej realizację upłynął 21 grudnia 2020 roku. Z powodu opóźnienia w tym zakresie Komisja Europejska w lipcu 2021 roku złożyła skargę na Polskę do Trybunału Sprawiedliwości UE (sprawa C-452/22). EKŁE jest niezbędna dla rozwoju rynku komunikacji elektronicznej, a jej głównym celem jest stworzenie sprzyjających warunków dla inwestycji w sieci szerokopasmowe.

Planowane było wprowadzenie EKŁE do polskiego prawa za pomocą ustawy o prawie komunikacji elektronicznej, której pierwszy projekt został przedstawiony przez ministerstwo cyfryzacji 29 lipca 2020 roku. Jednakże projekt ten został stopniowo rozbudowywany o różne przepisy, które nie miały związku z EKŁE, co doprowadziło do kontrowersji. Do kontrowersyjnych rozwiązań należało między innymi zapewnienie służbom dostępu do komunikacji elektronicznej oraz ustalenie kolejności programów na telewizyjnym pilocie („lex pilot”). W rezultacie sejmowa komisja cyfryzacji w poprzedniej kadencji Sejmu zorganizowała publiczne wysłuchanie na temat ustawy, po którym rząd zdecydował się najpierw na wycofanie części krytykowanych przepisów, a później na całkowite wycofanie projektu.

Obecnie, organizacje społeczne wzywają do podjęcia działań w celu implementacji EKŁE. W zakresie legislacji zwracają również uwagę na dyrektywę dotyczącą środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu cyberbezpieczeństwa (NIS2), której termin implementacji mija 17 października 2024 roku. Proponują wprowadzenie NIS2 do prawa krajowego poprzez nowelizację ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Autorzy raportu podkreślają, że wprowadzenie tych regulacji przyczyni się do wzrostu zaufania do środowiska cyfrowego. Jednocześnie argumentują, że ocena bezpieczeństwa krytycznej infrastruktury powinna być oparta na „obiektywnym, technicznym mechanizmie”, a nie na uznaniowej decyzji Kolegium ds. Cyberbezpieczeństwa, co było preferowane w kolejnych wersjach projektu nowelizacji KSC prezentowanych przez ministerstwo cyfryzacji w poprzedniej kadencji.